Stworzono krople do oczu, które rozpuszczą zaćmę

Zaćma to poważna choroba oczu, prowadząca do zmętnienia soczewki, a w konsekwencji także ślepoty. Schorzenie to leczy się głównie chirurgicznie, ale niebawem droga do usunięcia zaćmy może się znacznie uprościć. Wszystko dzięki innowacyjnym kroplom do oczu, które zmniejszają stopień zmętnienia soczewki.

Jak walczyć z zaćmą?

Statystyka pokazuje, że na zaćmę cierpi na całym świecie ok. 20 mln osób w różnym wieku. W Polsce liczbę tę szacuje się na ponad 800 tys. osób, przy czym choroba występuje głównie u osób po 60. roku życia. Co powoduje zaćmę? Patogeneza choroby jest wieloczynnikowa i nie da się jej jednoznacznie określić.

Wiadomo, że z wiekiem soczewka staje się coraz grubsza i cięższa, tracąc tym samym moc akomodacyjną. Białka soczewki ulegają przeobrażeniu w białka o wysokiej masie cząsteczkowej, zmieniając refrakcję, rozproszenie promieni świetlnych i spadek jej przejrzystości. Zmianie ulega także barwa soczewki – z przejrzystej w żółtą, a nawet brunatną. Zaćma jest także związana z różnymi innymi chorobami.

Zaćmę można leczyć tylko operacyjnie, poprzez usunięcie nieprawidłowej soczewki i wszczepienie nowej. Wskazania do przeprowadzenia zabiegu są różne i zależą od stopnia obniżania ostrości wzroku. Dawniej zabieg polegał na całkowitym usunięciu zmętniałej soczewki, dzisiaj usuwa się tylko przednią jej część lub rozbija zmętniałe elementy na mniejsze, w środek wszczepiając nową soczewkę. Są różne innowacyjne metody chirurgicznej korekcji zaćmy, ale wszystkie z nich są mniej lub bardziej inwazyjne dla pacjenta. Pora to zmienić.

Kropla do kropli

Teraz zespół naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego opracował nieoperacyjną metodę leczenia zaćmy. Badacze odkryli, że w przypadku zaćmy wrodzonej, pacjenci mają geny upośledzające działanie syntazy lanosterolu (LSS) – enzymu odpowiedzialnego za powstawanie lansosterolu.

Okazało się, że lanosterol, zmniejsza stopień zmętnienia soczewki poprzez redukcję gromadzących się na jej powierzchni białek zwanych krystalinami. Oczywiste zatem było, by przetestować roztwór lanosterolu jako lek na zaćmę. Przeprowadzono testy na królikach u 11 z 13 zwierząt zaćma zniknęła całkowicie lub zmieniła swoją postać z ciężkiej na lekką.

Skuteczny był jednak tylko lanosterol podawany w formie zastrzyków lub kropel do oczu. Rozbijał on agregaty istniejących białek na soczewce, dzięki czemu odzyskiwała ona swoje właściwości. Inaczej jest z lanosterolem produkowanym przez organizm, który zapobiega powstawaniu krystalin wywołujących zaćmę, a nie rozpuszcza już tych istniejących.

Naukowcy nie wiedzą, jaki mechanizm dokładnie odpowiada za rozpuszczanie krystalin przez lanosterol. Niezbędne jest przeprowadzenie kolejnych eksperymentów, których zwieńczeniem mają być testy kliniczne. Te powinny rozpocząć się za maksimum 2 lata. Naukowcy mają nadzieję, że innowacyjne krople do oczu pojawią się na rynku już za 4-5 lat. Dzięki nim odsetek chorych cierpiących na zaćmę może radykalnie spaść.